مروری کوتاه بر زندگینامه، تحصیلات، تدریسها و تالیفات استاد حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ محمدحسن وکیلی
(محقق، مولف و استاد سطح عالی حوزه علمیه مشهدمقدس)
- در سال 1401 هجری قمری(1359هـ.ش) در طهران متولد شد.
- در سنین چهار پنج سالگی خواندن و نوشتن آموخت و در 6سالگی(سه سال زودتر از موعد) در مشهد مقدس وارد کلاس سوم دبستان و در 9سالگی وارد مدرسه راهنمائی تیزهوشان شد.
- در سن 12 سالگی در سایه آشنائی با مکتب تربیتی مرحوم علامه حسینی طهرانی قدس سره به شدت علاقمند به ورود به حوزه علمیه شده و علیرغم مخالفت همه نزدیکان در نهایت برای این جهت به محضر مرحوم علامه رفته و ایشان از خانواده تقاضا نمودند که برای ورود وی به حوزه رضایت دهند و بدین شکل وارد حوزه شد و مرحوم حضرت علامه وی را در امور درسی و تربیتی به فرزند ارشد خود حضرت آیةالله حاج سید محمدصادق حسینی طهرانی مدظله ارجاع دادند.
- دروس ادبیات و منطق را در نزد آیتالله حجت هاشمی و حجج الاسلام و المسلمین حاج سید محمد سیادت و حاج شیخ عبدالحمید واسطی و برخی دیگر از افاضل حوزه سپری کرده و در دروس سطح و خارج در زمینههای فقه، اصول و فلسفه عمدة از محضر حجج الاسلام و المسلمین حاج شیخ مهدی واضحی، حاج شیخ مهدی زمانی، حاج شیخ علی رضائی و حضرات آیات حسینی طهرانی، نقیبی، رضازاده و خلخالی بهرهمند شده است و در کنار آن از دروس اساتید حوزه قم نیز از طریق صوت دروس استفاده نمود و در کنار آن به تحصیل تفسیر، عرفان، رجال و هیئت نیز پرداخته است.
- دروس مکاسب و کفایه را در مدرسهای رسمی مدرسه آیة الله خوئی رحمة الله برگزار میشد و از دروس مهم حوزه در آن تاریخ بود به طوریکه یک سوم طلاب برگزیده امتحانات مکاسب و کفایه در آن سالها از اعضاء این دروس بودند، گذرانده است.
- همزمان با تحصیل از سال اوّل، به تدریس رشتههای مختلف علوم اسلامی پرداخته و توفیق تدریس مستمر و مکرر دروس مقدمات و سطوح عالیه را در حوزه در زمینه ادبیات و منطق و حکمت و عرفان و کلام و فقه و اصول و حدیث و رجال و تفسیر یافته و اکنون چند سالی است به تدریس خارج اصول و فقه و کلام و تدریس حکمت مشغول است.
برخی مَباحث تحصیلی و مُباحثات استاد
- در حوزه ادبیات:
- تحصیل: تمام کتابهای جامع المقدمات | یک دوره عروض و قافیه|سیوطی|مغنی اللبیب|مطول|بخشهائی از مقامات حریری|دورة عمومی و عالی مکالمة عربی
- مباحثه: تفسیر اعراب ثلاثین سوره|کتب نحوی و بلاغی مختلف پراکنده (الانصاف، ابواب مغنی، جامی، دلائل الاعجاز
- در حوزه منطق:
- تحصیل: المنطق|حاشیه ملاعبدالله|الجوهر النضید|رسالۀ برهان علامهطباطبائی
- مباحثه: مباحث تصورات منطق شفاء|ثلث شرح مطالع|برهان اساس الاقتباس
- در حوزه اصول:
- تحصیل: معالم|اصول فقه|رسائل|کفایه| خارج اصول
- مباحثه: قوانین الاصول
- در حوزه فقه:
- تحصیل: تبصرة المتعلیمن|شرح لمعه|مکاسب| خارج فقه
- در حوزه فلسفه:
- تحصیل: بدایه|شرح المنظومه از الهیات بالمعنی الاخص تا آخر|مجلداتی از اسفار
- مباحثه:6مقاله اول فلسفه وروش رئالیسم|حواشی آیةالله فیاضی برنیمه اول نهایة
- در حوزه تفسیر:
- تحصیل: یکدوره علوم قرآنی| بخشهائی از تفسیر المیزان
- مباحثه: مقدمات تفسیر صافی| بخشهائی از تفسیر بیضاوی با حاشیه شهاب| تفسیر ده جزء اول قرآن
- در حوزه معارف و عرفان:
- تحصیل: الله شناسی|روح مجرد|رساله سیرسلوک منسوب به بحرالعلوم|رساله توحید علمی عینی|شرح قیصری بر فصوص
- مباحثه: تمهیدالقواعد |اصول و مبانی عرفان نظری آیت الله یزدانپناه
برخی تدریسهای استاد
- در حوزه ادبیات:
جامع المقدمات | قطر الندی | سیوطی | مغنی | الاقتراح | بخشهای مختلفی از کتب ادبی (الکتاب، الخصائص، التعبیر القرآنی، شرح الجامی و …) | مطول | خارج مغنی | خارج مطول - در حوزه منطق:
المنطق | حاشیه ملا عبدالله | الجوهر النضید (تلفیقی با شرح الشمسیة) | البصائر النصیریة| رسالة البرهان علامه طباطبائی | منطق کاربردی | خارج منطق از اول تا آخر برهان | مغالطات - در حوزه اصول:
معالم | حلقات الاصول حلقه اول و دوم | اصول فقه| قوانین تا آخر عام و خاص | رسائل | کفایه | خارج اصول(شروع دوره دوم تدریس) - در حوزه فقه:
شرح لمعه | مکاسب | خارج فقه - در حوزه فلسفه:
کشف المراد | بدایه | نهایه | نظام حکمت صدرائی | شواهد الربوبیة | اسفار | خارج فلسفه صدرائی - در حوزه تفسیر:
تفسیر بیضاوی | جوامع الجامع | المیزان | درسهای خارج تفسیر - در حوزه معارف و عرفان:
شرح چهل حدیث | آداب الصلوة |دروس معرفت نفس | رساله لب اللباب | روح مجرد | معادشناسی (شش جلد) | رسالة الانسان بعد الدنیا | رساله التوحید | رسالة الاسماء | رسالة الافعال | رسالة الوسائط | شرح مقدمه قیصری |درسهای خارج کلام (پنج سال) |دروس اعتقادی (دوره های متعدد)
برخی کتب و تالیفات چاپ شده استاد
- سری هفت جلدی معارف کاربردی «برترین آرزو» که در شهریور 98 مورد تقدیر رهبرمعظم انقلاب واقع شد+کتب معلم آموزش آن
- «از انقلاب اسلامی تا تمدن اسلامی» رهیافتی به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی
- «عیار تجربه» لایههای فراتجربی دانش و محدوده اعتبار علوم تجربی
- «معمای خیر و شر» بررسی مسالهی عدل الهی
- عشق مجازی در آینه شریعت، حکمت و معرفت (دروس استاد)
- امام شناسی قرآنی (با استفاده از دروس استاد)
- شهیده شام؛ حضرت رقیه بنت الحسین علیهماالسلام
- بنیادهای اصلاح جامعه دینی
- صراط مستقیم ؛ نقد مبانی مکتب تفکیک
- درسنامه توحید قرآن و عترت (وحدت شخصیه وجود)
- «محیی الدین» شیعهی خالص
- تطهیر الشریعه عن «حدیقه الشیعه»
- شهیدِ عارف؛ درباره مقامات عرفانی «شهید اول»
- هستیشناسی عقلی در آینه روایات
- روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی (دروس استاد)
- حواشی تحلیلی و انتقادی بر مغنی، مطول، جوهر النضید، اصول الفقه، حلقات الاصول، نهایة الحکمة و بخشهائی از اسفار اربعه
- وحدت وجود وعبادت تکوینی (شرحی بر قسمتی از فص هارونی و پاسخ به اتهامات به علامه حسن زاده)
- نقدها در بوته نقد (بررسی دیدگاه مکتب تفکیک در ارزش عقل)
- معاد جسمانی وحیانی (اثبات هماهنگی معاد صدرائی با قرآن کریم)
+ بیش از صد مقاله در زمینه های عرفانی، حکمی، اعتقادی و فقهی
